Montaigne'in Bahçesinden Tekrar Geçerken...

Eskişehir'e son gittiğimde, üniversite zamanı çok severek okuduğum Montaigne "Denemeler" geçti elime. Denemeler, Montaigne'in hayatla ilgili düşüncelerini yazdığı müthiş bir kitap.
Okurken farkettim ki, aradan kaç yıl geçerse geçsin, Montaigne okumak bana hep iyi geliyor. 1500'lü yıllarda yaşamış bu filozofu her okuduğumda, başka birşey keşfediyorum kendimle ilgili... Kitabın çevirmeni Sabahattin Eyüboğlu'nun da, kitabın önsözünde belirttiği gibi;
"Montaigne'nin bahçesinden her geçişte, insan çok değişik demetler yapabilir..."

Kitabın başında(bendeki kitap, Cem Yayınevi'nden çıkmış eski bir baskı), önemli düşün insanlarının Montaigne hakkında neler söylediğine de yer veriliyor. Onun hakkında söylenenlerden en çok, Andre Gide'in söylediklerini sevdim sanırım...

Pilatus'un, devirler boyunca yankısı çınlayan korkunç sorusu karşısında Montaigne, daha insanca, daha din dışı, başka bir anlamda İsa'nın tanrıca cevabını vermiş oluyor:
"Gerçek nedir?"
"Gerçek benim!"
Yani Montaigne gerçek olarak sahiden tanıyabileceği tek şeyin kendisi olduğuna inanıyor. Onu kendinden söz etmeye götüren budur; çünkü kendini bilmeyi ayrıca her şeyden daha önemli sayıyor. İnsanların ve her şeyin yüzünden maskeyi kaldırmalı, diyor. Maskesini atmak için kendini anlatıyor. Maske, insanın kendinden çok ülkesine ve devrine ait olduğu için de insanlar maske yüzünden birbirinden ayrılıyor. Böylece, maskesini gerçekten atan insanda hemen kendi benzerimizi buluyoruz.

Bu kadar Montaigne'den bahsettikten sonra, onun bende bıraktıklarından bir küçük demet yapmak isterim ancak bugün sadece minik bir giriş yapmış olayım demet'e...

Öfke üstüne...

...Kalbimizin fazla çarptığını, kanın yüzümüze çıktığını hisseder etmez sorunu kapatmalıyız. Öfkemiz geçtikten sonra her şeyi başka türlü göreceğiz. Kızdığımız zaman bağıran, konuşan biz değil hırsımızdır. 
...Öfke kendi kendinden hoşlanan, kendi kendini şişiren bir hırstır. Hepimizin başına sık sık gelir. Bir şeye yanlış yere kızarız, bize aldandığımızı ispat eden tanıtlar getirirler, bu sefer de doğrunun kendisine, suçsuzluğuna içerleriz.
...Öfke saklanmaya da gelmez, büsbütün içimize işler.

Montaigne